Beslenme ve Çocuk

Gündelik hayatımızda, gıda tercihlerimizi yaparken;

• Zaman içerisinde oluÅŸmuÅŸ alışkanlıklarımız,
• Tecrübelerimiz,
• YemeÄŸe dair fikirlerimiz,
• Sahip olduÄŸumuz kültür
• Çevresel etkenler vb. faktörler önem taşıyor.

Beslenme tercihlerimiz ve yemek alışkanlıklarımız zamanla geliÅŸiyor, eviriliyor ve bazen deÄŸiÅŸiyor. Ä°ÅŸte bu yüzden biz de “AÄŸaç yaÅŸken eÄŸilir” dedik ve “Beslenme davranışlarımız nasıl olmalı?” sorusuna en güzel yanıt için, konuyu çocukluk döneminden itibaren ele almaya karar verdik.

Daha önceki yazılarımızda çocuk beslenmesinde bazı makro besin öÄŸeleri ile ilgili detaylı bilgilere yer vermiÅŸtik. (Bakınız  Çocuk Beslenmesinde Åžekerin Yeri ve Çocuk Beslenmesinde Proteinin Önemi). Bu yazımızda ise çocuk beslenmesine iliÅŸkin genel bir çerçeve çizecek ve çocukların saÄŸlıklı beslenmesine iliÅŸkin doÄŸrular konusunda size bilgi vereceÄŸiz.
 

Öncelikle ebeveynler olarak, her konuda çocuklarımız için rol model olduÄŸumuzu biliyoruz. Gıda tercihlerimiz de bunlardan birisi, hatta belki de en önemlisi, çocuklarımıza beslenme ve gıda tercihleri konusunda da yaptıklarımızla örnek olmak en ideal öÄŸretme yöntemi. Zira konu saÄŸlıklı beslenme olunca, birtakım doÄŸrular hem çocuklarda hem de yetiÅŸkinlerde ortak. Ebeveynler için, bu konuda daha önce “Yeme Davranışında Nelere Dikkat Edilmeli” isimli yazımızda ve Youtube videomuzda oldukça detaylı bilgi paylaÅŸmıştık. Hadi ÅŸimdi de çocuk beslenmesi perspektifiyle daha yakından bakalım:
 

1- Çocuk Beslenmesinde Yemekte Matematik

Çocuklarınıza bu yazıyı okuyorsanız eminim “yine mi matematik!!” diyorlardır.

Matematik hayatımızın her yerinde mevcut, evet masada bile😊

En basitinden, yediklerimizin vücudumuzda enerjiye dönüÅŸtüÄŸünü biliyoruz.  Enerjinin, onu harcamadığımız zamanlarda ise, vücudumuzda farklı formlarda depolanacağını unutmamamız gerekir.  Bu nedenle, yediklerimizden aldığımız enerji ile harcadığımız enerji arasındaki denge oldukça önemlidir. Burada da “dengeli beslenme” kavramı devreye giriyor.

2- Çocuk Beslenmesinde Denge – Denge mi o da ne ?

Vücuda alınan enerji ile harcanan enerji arasındaki dengenin öneminden bahsettik. Vücudumuza alınan enerji, yediklerimiz aracılığıyla saÄŸlanıyor. Ä°ÅŸte vücudumuza aldığımız bu enerjiyi kontrol altında tutmamızın en önemli yolu, tabaktaki dengenin saÄŸlanmasından geçiyor. Özellikle vücudumuzun temel yapı taşı olan proteinin, geliÅŸim çağında olan çocuklar için öneminin bir kez daha altını çizelim. Protein ve kolajene iliÅŸkin daha fazla bilgiyi, yandaki linke tıklayarak ilgili blog yazımızda bulabilirsiniz.
 

Peki “dengeli tabak” nedir?

Dengeli tabak, içinde bütün besin öÄŸelerinin olduÄŸu bir tabak demektir. Besin ögeleri bakımından zengin, önemli besin gruplarından bahsedecek olursak;

• Süt ve süt ürünleri grubu (yoÄŸurt, ayran, peynir vb.),
• Et ve et ürünleri grubu (kırmızı et, tavuk, balık vb.),
• Yumurta ve kuru baklagiller grubu (mercimek, kuru fasulye, nohut vb.)
• YaÄŸlı tohumlar grubu (ceviz, fındık, badem vb.),
• Taze sebze-meyve grubu,
• Tahıllar grubu (bulgur, pirinç, makarna vb.) görülmektedir.

Gündelik hayatımızda, bütün bu besin gruplardan dengeli ve yeterli bir biçimde tükettiÄŸimizden emin olmalıyız.

3- Dengeli ama kocaman tabak?

Porsiyon kontrolünün önemli olduÄŸunu hepimiz az çok biliyoruz. Ne yediÄŸimiz kadar ne kadar yediÄŸimiz de saÄŸlığımızı etkiliyor. SaÄŸlıklı olduÄŸu bilinen gıdalarda ölçüyü kaçırarak fazla yemek de saÄŸlıklı beslenmeye uygun olmayan bir davranıştır. ÖrneÄŸin, çok saÄŸlıklı olduÄŸu için ihtiyaçtan fazla yumurta yemek ya da C vitamini kaynağı olduÄŸu için litrelerce portakal suyu içmek vücudumuza iyi gelmiyor. Unutmayalım, vücudumuz sadece ihtiyacı olan enerjiyi kullanıyor, fazlasından faydalanamıyor. Hatta fazla enerji istenmeyen, fazla kilolar olarak geri dönebiliyor.  Bu konuda “Ne Kadar Protein” baÅŸlıklı yazımıza da bir göz atmak isteyebilirsiniz.
 

4- Peki yasaklar?

“Yasak” kavramı, özellikle çocuklar üzerinde ters bir tepki yaratabilir, diÄŸer gıdalara nazaran besin deÄŸerleri düÅŸük olan gıdalardan daha fazla tüketmelerine yol açabilir.  Bu yüzden, “mutfakta yasak yok, ama porsiyon kontrolü var” diyebiliriz. Keyif aldığımız ama besin deÄŸerleri açısından çok da faydalı olmayan gıdalarda, porsiyona, enerji tüketimine ve tüketim sıklığına dikkat ederek, beslenme planımızdan mahrum etmemek, beslenme planımızı sürdürülebilir kılacaktır. Daha açık bir ifade ile, saÄŸlıklı beslenmeyi sürdürülebilir kılmak için bazı zararlı olduÄŸu düÅŸünülen ama çocukların keyif aldığı ürünleri yasaklamak, en ideal yöntem deÄŸildir.

Beslenme ile ilgili kurallar uzayıp gidebilir ama en güzel kural, anne ve babanın bu konudaki yaklaşım ve davranışları olacaktır. Evde saÄŸlanan yeme düzeni ve beslenme alışkanlığı burada oldukça önemli. Ailelerin birlikte yemek yeme alışkanlığı hem saÄŸlıklı beslenme alışkanlıkları kazandırır hem de aile bireylerinin birbirleri ile sohbet ettiÄŸi, keyifli ve kaliteli bir zaman geçirilmesini saÄŸlar.
 

Çocukların sürdürülebilir ve kalıcı beslenme alışkanlıkları kazanabilmesi için, ebeveynler çocuklarına saÄŸlıklı beslenmenin önemini, tercih ettikleri gıdaları neden tercih ettiklerini, açık bir dille anlatmalılar. Gıda okuryazarlığını teÅŸvik etmek bu noktada oldukça önemli. Bu sayede önce ebeveynler, ardından çocuklar beslenme konusunda bilinçli olacaklardır.