Beslenme ve Çocuk

Gündelik hayatımızda, gıda tercihlerimizi yaparken;

• Zaman içerisinde oluşmuş alışkanlıklarımız,
• Tecrübelerimiz,
• Yemeğe dair fikirlerimiz,
• Sahip olduğumuz kültür
• Çevresel etkenler vb. faktörler önem taşıyor.

Beslenme tercihlerimiz ve yemek alışkanlıklarımız zamanla gelişiyor, eviriliyor ve bazen değişiyor. İşte bu yüzden biz de “Ağaç yaşken eğilir” dedik ve “Beslenme davranışlarımız nasıl olmalı?” sorusuna en güzel yanıt için, konuyu çocukluk döneminden itibaren ele almaya karar verdik.

Daha önceki yazılarımızda çocuk beslenmesinde bazı makro besin öğeleri ile ilgili detaylı bilgilere yer vermiştik. (Bakınız  Çocuk Beslenmesinde Şekerin Yeri ve Çocuk Beslenmesinde Proteinin Önemi). Bu yazımızda ise çocuk beslenmesine ilişkin genel bir çerçeve çizecek ve çocukların sağlıklı beslenmesine ilişkin doğrular konusunda size bilgi vereceğiz.
 

Öncelikle ebeveynler olarak, her konuda çocuklarımız için rol model olduğumuzu biliyoruz. Gıda tercihlerimiz de bunlardan birisi, hatta belki de en önemlisi, çocuklarımıza beslenme ve gıda tercihleri konusunda da yaptıklarımızla örnek olmak en ideal öğretme yöntemi. Zira konu sağlıklı beslenme olunca, birtakım doğrular hem çocuklarda hem de yetişkinlerde ortak. Ebeveynler için, bu konuda daha önce “Yeme Davranışında Nelere Dikkat Edilmeli” isimli yazımızda ve Youtube videomuzda oldukça detaylı bilgi paylaşmıştık. Hadi şimdi de çocuk beslenmesi perspektifiyle daha yakından bakalım:
 

1- Çocuk Beslenmesinde Yemekte Matematik

Çocuklarınıza bu yazıyı okuyorsanız eminim “yine mi matematik!!” diyorlardır.

Matematik hayatımızın her yerinde mevcut, evet masada bile😊

En basitinden, yediklerimizin vücudumuzda enerjiye dönüştüğünü biliyoruz.  Enerjinin, onu harcamadığımız zamanlarda ise, vücudumuzda farklı formlarda depolanacağını unutmamamız gerekir.  Bu nedenle, yediklerimizden aldığımız enerji ile harcadığımız enerji arasındaki denge oldukça önemlidir. Burada da “dengeli beslenme” kavramı devreye giriyor.

2- Çocuk Beslenmesinde Denge – Denge mi o da ne ?

Vücuda alınan enerji ile harcanan enerji arasındaki dengenin öneminden bahsettik. Vücudumuza alınan enerji, yediklerimiz aracılığıyla sağlanıyor. İşte vücudumuza aldığımız bu enerjiyi kontrol altında tutmamızın en önemli yolu, tabaktaki dengenin sağlanmasından geçiyor. Özellikle vücudumuzun temel yapı taşı olan proteinin, gelişim çağında olan çocuklar için öneminin bir kez daha altını çizelim. Protein ve kolajene ilişkin daha fazla bilgiyi, yandaki linke tıklayarak ilgili blog yazımızda bulabilirsiniz.
 

Peki “dengeli tabak” nedir?

Dengeli tabak, içinde bütün besin öğelerinin olduğu bir tabak demektir. Besin ögeleri bakımından zengin, önemli besin gruplarından bahsedecek olursak;

• Süt ve süt ürünleri grubu (yoğurt, ayran, peynir vb.),
• Et ve et ürünleri grubu (kırmızı et, tavuk, balık vb.),
• Yumurta ve kuru baklagiller grubu (mercimek, kuru fasulye, nohut vb.)
• Yağlı tohumlar grubu (ceviz, fındık, badem vb.),
• Taze sebze-meyve grubu,
• Tahıllar grubu (bulgur, pirinç, makarna vb.) görülmektedir.

Gündelik hayatımızda, bütün bu besin gruplardan dengeli ve yeterli bir biçimde tükettiğimizden emin olmalıyız.

3- Dengeli ama kocaman tabak?

Porsiyon kontrolünün önemli olduğunu hepimiz az çok biliyoruz. Ne yediğimiz kadar ne kadar yediğimiz de sağlığımızı etkiliyor. Sağlıklı olduğu bilinen gıdalarda ölçüyü kaçırarak fazla yemek de sağlıklı beslenmeye uygun olmayan bir davranıştır. Örneğin, çok sağlıklı olduğu için ihtiyaçtan fazla yumurta yemek ya da C vitamini kaynağı olduğu için litrelerce portakal suyu içmek vücudumuza iyi gelmiyor. Unutmayalım, vücudumuz sadece ihtiyacı olan enerjiyi kullanıyor, fazlasından faydalanamıyor. Hatta fazla enerji istenmeyen, fazla kilolar olarak geri dönebiliyor.  Bu konuda “Ne Kadar Protein” başlıklı yazımıza da bir göz atmak isteyebilirsiniz.

4- Peki yasaklar?

“Yasak” kavramı, özellikle çocuklar üzerinde ters bir tepki yaratabilir, diğer gıdalara nazaran besin değerleri düşük olan gıdalardan daha fazla tüketmelerine yol açabilir.  Bu yüzden, “mutfakta yasak yok, ama porsiyon kontrolü var” diyebiliriz. Keyif aldığımız ama besin değerleri açısından çok da faydalı olmayan gıdalarda, porsiyona, enerji tüketimine ve tüketim sıklığına dikkat ederek, beslenme planımızdan mahrum etmemek, beslenme planımızı sürdürülebilir kılacaktır. Daha açık bir ifade ile, sağlıklı beslenmeyi sürdürülebilir kılmak için bazı zararlı olduğu düşünülen ama çocukların keyif aldığı ürünleri yasaklamak, en ideal yöntem değildir.

Beslenme ile ilgili kurallar uzayıp gidebilir ama en güzel kural, anne ve babanın bu konudaki yaklaşım ve davranışları olacaktır. Evde sağlanan yeme düzeni ve beslenme alışkanlığı burada oldukça önemli. Ailelerin birlikte yemek yeme alışkanlığı hem sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazandırır hem de aile bireylerinin birbirleri ile sohbet ettiği, keyifli ve kaliteli bir zaman geçirilmesini sağlar.
 

Çocukların sürdürülebilir ve kalıcı beslenme alışkanlıkları kazanabilmesi için, ebeveynler çocuklarına sağlıklı beslenmenin önemini, tercih ettikleri gıdaları neden tercih ettiklerini, açık bir dille anlatmalılar. Gıda okuryazarlığını teşvik etmek bu noktada oldukça önemli. Bu sayede önce ebeveynler, ardından çocuklar beslenme konusunda bilinçli olacaklardır.